Wat hebben het bombardement, TikTok en Christoffel Plantijn met elkaar gemeen? Ze zijn alle drie onderdeel van de geschiedenis van één van Rotterdams bekendste winkels: Donner. We spraken één van de vijf directeuren, Leo van de Wetering, over het wel en wee van de legendarische boekenwinkel.

In zijn – uiteraard – door boeken overladen kamer in het iconische winkelpand van Donner steekt Leo van de Wetering van wal. Het is een drukke periode voor de mededirecteur, die verantwoordelijk is voor kunst en wetenschap én publiciteit en evenementen.

Nog voor het interview begint overhandigt Leo een boek, “Denkend aan Donner”. Het boek uit 2019 was een geschenk ter gelegenheid van de opening van de nieuwe – huidige – winkel aan de Coolsingel. ‘Achter in het boek staat de geschiedenis van Donner uitvoerig beschreven’, aldus Van de Wetering. En wat een geschiedenis heeft Donner. Van een stichtelijke boekhandel aan de Botersloot begin vorige eeuw, tot het Rijksmonument van bijna 4.000 m2 aan de Coolsingel. Maar dat ging niet zonder slag of stoot. Het originele pand aan de Botersloot werd in 1940 tijdens het bombardement volledig in de as gelegd. Na diverse omzwervingen, fusies en uiteindelijk het faillissement onder de vlag van Polare in 2014, herrees Donner in zijn huidige vorm.

Wat maakt de boekhandel zo bijzonder?

‘Wij zijn gered door het Rotterdamse publiek. Dat bevestigde ons waarom wij toentertijd, met het personeel, door wilden met de boekhandel: Donner is veel meer dan een boekhandel, het is een ontmoetingsplek, een volkszaak in de allerbeste zin van het woord. Iedereen vindt hier wat en iedereen is welkom, dat geeft Donner zijn pure Rotterdamse karakter’.

‘Donner is veel meer dan een boekhandel, het is een ontmoetingsplek, een volkszaak in de allerbeste zin van het woord.’

Met vallen en opstaan

Dat iedereen wat van zijn of haar gading kan vinden in Donner is geen toeval. Naast de vele duizenden boeken beschikt de zaak over een afdeling met cadeauartikelen (van spellen tot kantoorartikelen) en zijn er honderden evenementen georganiseerd. Dit resulteerde in 2019 in een bezoekersaantal van zo’n 750.000.

Ook Donner had te lijden onder de coronacrisis de afgelopen periode. ‘Het was voor ons een enorme uitdaging. Gelukkig hebben we een uitstekende website en weet de Donner-bezoeker ons ook online te vinden’ vertelt Leo. ‘We maken gebruik van traditionele marketing, maar uiteraard ook social media. Gek genoeg komt er nu juist vanuit die hoek, een enorme aanwas van nieuwe klanten. Dat was een leuke ontwikkeling: influencers op TikTok creëerden een trend door hun interesse en passie voor boeken te delen. Zodoende ontstond er een enorme stijging in bezoekers tussen de 14 en 24 jaar in de winkel. Ze waarderen de boeken als iets moois en sparen het als collectors items. Een bijzondere ontwikkeling, zeker als je bedenkt dat in 2008 de volumes van geproduceerde en verkochte boeken met een kwart afnam. Het einde van het papieren boek leek in zicht. Uiteindelijk herstelde de branche zich rond 2014 tot het oude niveau. Kortom, mijn verwachting dat het een aflopend verhaal zou worden bleek geenszins het geval te zijn, gelukkig maar.’

‘Elk boek is een individu, het is onvoorstelbaar, maar er staan hier eigenlijk tienduizenden individuen die we allemaal goed moeten behandelen.’

Het DNA van Donner

Het succes van Donner is niet uit de lucht komen vallen, de boekhandel is volgens Van de Wetering altijd al veel meer dan ‘slechts’ een verkooppunt, het is een ontmoetingsplaats. Hiermee treedt Donner in de voetsporen van een van de grondleggers van de boekhandel, de drukker Christoffel Plantijn uit Antwerpen. Gepassioneerd vertelt Van de Wetering over de ontstaansgeschiedenis van deze fameuze boekhandel, die ook een drukkerij, uitgeverij én ontmoetingsplek was. Alles onder één dak! Dezelfde passie stopt hij in het zelf organiseren van boek-gerelateerde activiteiten: lezingen, presentaties, debatten en muziekuitvoeringen.

Ontmoeten en samenwerken zit in het DNA van Donner. ‘We werken graag samen met culturele instellingen en staan altijd open voor partijen met mooie raakvlakken. Zo hebben we een bijzondere samenwerking gehad met museum Boijmans Van Beuningen tijdens hun renovatie.’ Samenwerken begint volgens Van de Wetering intern, door het stimuleren van een goede bedrijfssfeer. ‘De geest van het zelfstandige bedrijf Donner uit 1986 is gebleven tot de dag van vandaag. Dat uit zich in een hoge mate van vrijheid, betrokkenheid en vakbekwaamheid van het personeel. Mooi feit: van het personeel dat in 2014 meeging, is niemand uit eigen beweging vertrokken. In Donner heerst een familiaire sfeer, wat uitstraalt naar de bezoeker. Boekhandel is detailhandel, in optima forma. Elk boek is een individu, het is onvoorstelbaar, maar er staan hier eigenlijk tienduizenden individuen die we allemaal goed moeten behandelen.’