‘Met het ombouwen van diesel naar waterstof zetten we een grote stap richting zero-emissie scheepvaart’
De toekomst van waterstof ligt in Rotterdam. Omdat de Hydro Generation juist daar kansen ziet en pakt om geschiedenis te schrijven. De Hydro Generation is een groep voorlopers die ziet dat Rotterdam dé plek is om innovatieve CO2-neutrale oplossingen waar te maken. Zo richt Future Proof Shipping zich op de ombouw van binnenvaartschepen op diesel naar groene waterstof.
Future Proof Shipping
“Ik ontmoette de oprichter van Future Proof Shipping, een telg van een zeevaartfamilie, in 2018, vertelt Richard Klatten, die zijn carrière begon als advocaat en na 25 jaar de overstap maakte naar de duurzame energiesector. Hun verschillende achtergronden bleken een gouden combinatie voor een stevig doel: “Future Proof Shipping is eind 2017 opgericht met de ambitie om de scheepvaart volledig emissievrij te maken. Dat betekent geen LNG, geen biobrandstof, zelfs geen waterstofverbrandingsmotor. Ik wilde daar graag een bijdrage aan leveren.”
Future Proof Shipping kocht begin 2020 het eerste binnenvaartschip voor ombouw naar emissievrij. “We willen groeien naar 25 schepen in vijf jaar tijd. Uiteindelijk willen we ook naar emissieloze kustvaart, maar binnenvaart is in dit stadium het meest voor de hand liggend, omdat de beschikbaarheid van waterstof hier makkelijker is.”
Bestaande schepen ombouwen
Future Proof Shipping kiest bewust voor het ombouwen van bestaande dieselschepen. “Voor de productie van een nieuw schip moeten allerlei nieuwe materialen zoals staal worden geproduceerd. Ombouwen is daarom duurzamer én sneller.”
Dat ombouwproces begint in een kantoor in Rotterdam, waar een team van technici het ontwerp maakt en de ombouw begeleidt. Op de werf van Holland Shipyards Group in Hardinxveld wordt de dieselmotor vervangen door een elektromotor. Afhankelijk van de route wordt de motor aangedreven door batterijen of door brandstofcellen met waterstof. Dit waterstof- en brandstofcelsysteem bevindt zich in de laadruimte van het schip, waarbij de waterstof is opgeslagen in mobiele waterstofcontainers. Deze containers kunnen geswapt – omgewisseld – worden door een volle container voor het aanvullen van nieuwe brandstof.
FPS Maas
De ontwikkeling van de vloot is inmiddels in volle gang: het eerste schip, de FPS Maas, wordt eind mei 2023 in Rotterdam gelanceerd en gaat containers vervoeren tussen de Rotterdamse Maasvlakte en de BCTN Terminal in het Belgische Meerhout, voorbij Antwerpen. De FPS Maas maakt gebruik van het grootste brandstofcelpakket ter wereld wat op een schip is gebouwd. “We kunnen met twee containers aan brandstof het rondje Antwerpen-Rotterdam maken. Deze worden omgewisseld en gevuld op locatie bij de waterstofleverancier op terminals van BCTN of in de buurt van Antwerpen.”
Een voorbeeldproject in Rotterdam
Voor het verduurzamen van de binnenvaartsector zit Future Proof Shipping in Rotterdam op de ideale plek. “Hier gebeurt alles rondom haven, scheepvaart en binnenvaart, en er is sprake van waterstofinfrastructuur. Toen we vijf jaar geleden begonnen, bestond dat nog niet. Nu zijn we blij dat we hier gevestigd zijn”, vertelt Klatten.
Ook de samenwerking met lokale partijen verloopt in Rotterdam soepel. “We zijn constant in gesprek over initiatieven en verdere ontwikkelingen met bijvoorbeeld Provincie Zuid-Holland, gemeente Rotterdam en het Havenbedrijf. Zij beschouwen ons als een voorbeeldproject.”
Infrastructuur en opschaling
Het tweede schip van Future Proof Shipping, de FPS Waal, gaat varen tussen de Rotterdamse haven en Duisburg; de grootste binnenhaven ter wereld. Voor deze route is Future Proof Shipping onderdeel van RH2INE: een programma van de provincie Zuid-Holland en deelstaat Noordrijn-Westfalen om de ontwikkeling van de waterstofbinnenvaart op deze belangrijke corridor te versnellen. “Hier heb je te maken met meer stroming en de afstand is groter. Op dit schip moeten we een groter vermogen inbouwen dus meer containers en meer brandstof aan boord halen. En er moet op deze route geswapt worden. In het RH2INE-project kijken we naar de benodigde infrastructuur en hoe de ombouw van schepen kan worden opgeschaald”, legt Klatten uit.
De verdere ontwikkeling van de zero-emissie scheepvaart zit hem volgens Klatten in de vraagkant. “Hoe meer vraag er ontstaat, hoe meer interesse er komt voor de productie van groene waterstof. Maar hoe gaan we het voorbeeld van deze eerste twee schepen schaalbaar maken? Daarvoor zijn grote investeringen en veel infrastructuur nodig. Voor de FPS Maas gebruiken we ongeveer 150.000 kilo waterstof per jaar. Voor de FPS Waal is dat 200.000 kilo. We beschouwen onszelf dus wel als de aanjager van die ontwikkeling.”
Hydro Generation
Klatten voelt zich uitgesproken onderdeel van de Hydro Generation; een groep gedreven innovatieven die kansen pakt om de energietransitie te versnellen met waterstof, in Rotterdam. “Er wordt ontzettend veel geouwehoerd over mogelijkheden, maar uiteindelijk moet iemand ergens beginnen. Dat hebben wij gedaan door zelf een schip te kopen. Ik vind het heel bijzonder dat we straks het grootste binnenvaartschip op waterstof ter wereld hebben varen, en dat we straks nog meer impact op de hele industrie en de maatschappij kunnen maken. Daar word ik enthousiast van.”
